Generalna konferencija Organizacije Ujedinjenih nacija za prosvjetu, nauku i kulturu (UNESCO), na svom XVII zasjedanju održanom u Parizu od 17.X do 21.XI 1972. godine usvojila (16.XI 1972.) Konvenciju o zaštiti svjetske kulturne i prirodne baštine.
Konvenciju je bivša Jugoslavija ratifikovala 1974., a Bosna i Hercegovina 1993. potvrdila članstvo.
U cilju efikasne zaštite i očuvanja, kao i što aktivnije popularizacije kulturne i prirodne baštine, na teritoriji BiH formirane su službe zaštite. Kantonalni zavod kao regionalni centar zaštite, održavanja i revalorizacije kulturne i prirodne baštine, sve više preuzima ulogu matičnog centra u kojem se usavršavaju, kako naučna i tehnička istraživanja na tom polju, tako i zakonodavne i administartivne mjere za pronalaženje, zaštitu i obnavljanje spomeničkog fonda. Nastojeći da kulturno-historijsko i prirodno naslijeđe dobije mjesto i značaj u životu zajednice koji mu objektivno i pripada, te da se zaštita baštine uključi u programe opšteg planiranja, ovaj Zavod se u svom radu rukovodi, prvenstveno, odredbama pomenute Konvencije, čiji je polazni stav:
Definicija kulturne i prirodne baštine
Član 1.
Za svrhe ove Konvencije pod “kulturnom baštinom” podrazumijevaju se:
- spomenici: djela arhitekture, monumentalna vajarska i slikarska djela, elementi ili struktura arheološkog karaktera, natpisi, većine i grupe elemenata koje imaju izuzetnu univerzalnu vrijednost sa istorijskog, umjetničkog ili naučnog gledišta;
- grupna zdanja: grupe izolovanih ili povezanih građevina, koje po svojoj arhitekturi, jedinstvu i uklopljenosti u pejsaž predstavljaju izuzetnu univerzalnu vrijednost s istorijske, umjetničke ili naučne tačke gledišta;
- znamenita mjesta: djela ljudskih ruku ili kombinovana djela ljudskih ruku i prirode kao i zone, uključujući tu arheološka nalazišta koja su od izuzetnog univerzalnog značaja s istorijske, estetske i etnološke ili antropološke tačke gledišta.
Član 2.
Za svrhe ove Konvencije pod “prirodnom baštinom” podrazumijevaju se:
- spomenici prirode koji se sastoje od fizičkih ili bioloških formacija ili skupina tih formacija, a koji imaju izuzetnu univerzalnu vrijednost s estetske ili naučne tačke gledišta;
- geološke ili fiziografske formacije i tačno određene zone koje predstavljaju habitat ugroženih vrsta životinja i biljaka od izuzetno univerzalne vrijednosti s naučne i konzervatorske tačke gledišta;
- znamenita mjesta prirode ili tačno određene prirodne zone koje imaju izuzetnu univerzalnu vrijednost s tačke gledišta nauke, konzerviranja ili prirodnih ljepota.
Član 3.
Dužnost svake države članice ove Konvencije da utvrdi i razgraniči razna dobra koja se nalaze na njenoj teritoriji, a koja su spomenuta u članovima 1. i 2.