Rekonstrukcija munare Magribija džamije

Magribija džamija nalazi se u blizini Marindvora, koji je, u vrijeme njenog nastanka, predstavljao zapadnu periferiju starog Sarajeva. Prema predanju, šejh Magribija je došao u Sarajevo sa Isa-begom, osnivačem grada i u njemu podigao džamiju. Prema nekim izvorima prvobitna Magribija je podignuta u vrijeme osnivanja Sarajeva u blizini današnje džamije, ali je izgorjela 1459. god. U današnjem obliku mogla je nastati između 1538-1565. god., kada se prvi put pominje u starim dokumentima.

Ponovno je gorjela 1697. god. i tada su sačuvani samo zidovi i kamena munara. Današnji izgled džamije i sve bojene dekoracije potječu iz 1766. godine.

Stropna drvena konstrukcija iznad glavnog prostora, koja ima polubačvasti, koritasti oblik, razvijen u smjeru sjever- jug izdvaja ovaj objekat od brojnih drugih sarajevskih džamija. Podgled svoda je kasetiran daščicama sa polihromnim orijentaliziranim motivima, pretežno biljnog porijekla, a u njegovom središtu se nalazi okrugla rozeta ispunjena biljnim ornamentima.

Druga specifičnost u arhitektonskom rješenju je sistem stubova na sofama – baze i kapiteli su kameni, a sami stubovi drveni. Način na koji su oblikovani i dekorisani kapiteli ne srećemo više niti na jednom spomeniku tog perioda.

Posebnu zanimljivost ove džamije predstavljaju zidne dekoracije na mihrabu, bočnim zidovima i velikim plohama mahfila. Prilikom sanacije zidova džamije 1972. god. slike stabala u bojama i prirodnoj veličini nestale su sa bočnih zidova. Prethodno je izvršeno njihovo stručno kopiranje i postoji mogućnost restauracije.

Zbog svojih osobenosti Magribija džamija je pravno zaštićena 1962. godine kao izuzetno vrijedan spomenik kulture.

Oštećenja i devastacije objekta

Objekat je razoren granatiranjem augusta 1992.g. Munara džamije je srušena do postamenta.

Projekat rekonstrukcije se bazirao na autentičnom izgledu i autentičnim materijalima. Bilo je veoma važno izvršiti pravilan odabir kako kamena, tako i tehnologije za građenje. Atestiranje kamena izvršio je Institut IMK Sarajevo. Zidovi munare, dvanaestougaonog oblika izvana i kružnog iznutra, su od kamena sedre, porijeklom iz Fojnice, koji je po boji i mehaničkim karakteristikama bio najpodesniji za ovu rekonstrukciju. Debljina zida munare je 26 – 30 cm. Za spiralno stepenište, koje čini konstruktivnu cjelinu, upotrijebljeni su stari, očuvani stepenici, a nedostajući su izrađeni od istog kamena hreše iz kamenoloma u Sarajevu. Kameni blokovi su međusobno vezani olovnim vezama i krečnim malterom kako se gradilo u vrijeme nastanka džamije.

Ukupna visina munare od zemlje iznosi 32,0 m. Donji četverostrani postament i na njemu prizmatični dio do visine krova džamije nisu bili srušeni, tako da je taj dio samo konzerviran i na njega se nastavila nadogradnja. Izgradnja ovakvih objekata u doba njihovog nastanka bazirala se na graditeljskom iskustvu. U toku gradnje, analizom statičkog proračuna, kojeg je uradio Prof.dr. M.Zlatar, konstatovani su visoki zatežući naponi u donjoj trećini munare. To je bio razlog da se sofisticiranom tehnologijom karbonskih vlakana-traka, izvrši dodatno učvršćivanje i to u pojasu od 8 m iznad prizmatičnog dijela munare. Firma ŽGP je izvršila ljepljenje traka. Nakon postavljanja karbonskih traka, na njima je urađena plitka kamena maska od sedrenih traka, koja sada estetski djeluje kao dekoracija. Projekat je upotpunjen elektro i gromobranskom instalacijom.

U narednom periodu planirana je zamjena dotrajale krovne konstrukcije i prednjih sofa i restauracija interijera, kao i instalacija grijanja i iluminacija.